Hoe planten zich tegen UV straling beschermen
Ook planten ondervinden schadelijke effecten van de zon, en dan met name van UV straling. UV straling beschadigt niet alleen hun DNA maar ook hun eiwitten en vetten. Met als gevolg dat hun cellen dood gaan, hun bladeren slap gaan hangen en vergelen. Daarnaast kunnen planten ook raar gaan groeien.
Genoeg reden dus om schaden te voorkomen. En dat doen planten dan ook. Dit begint met het waarnemen van UV-B met de UVR8 fotoreceptor. Deze receptor is altijd aanwezig, maar bij afwezigheid van UV-B zijn twee UVR8 receptoren innig verbonden. UV-B straling verbreekt die bond. UVR8 kan dan de nucleus binnen gaan en UV-B verdedigingsgenen aan te zetten. Die zetten de bescherming tegen UV-B ingang.
UV-B bescherming bestaat uit verschillende onderdelen. Als eerste proberen planten schade te voorkomen. Dit doen ze door de aanmaak van flavonoïden, zogenoemde ‘zonnebrand’ moleculen, zoals anthocyanine, en flavonol. Dit zijn pigmenten die UV-B straling absorberen en zo onschadelijk maken.
De tweede linie is het repareren van de schade. Hiervoor schakelen planten DNA schade reparatie eiwitten in. Samen met het tijdelijk opschorten van DNA vermenigvuldiging, zorgen die ervoor dat de fouten en breuken die door UV straling zijn ontstaan weer gerepareerd worden.
Waarom planten dood gaan door zonnebrand
Planten maken dus hun eigen zonnebrand aan. Je hoeft ze dus niet in te smeren met zonnebrand om ze te beschermen. Doe je dat toch, dan gaan ironisch genoeg dood.
Dat komt zo: Zonnebrand bevat stoffen die UV straling tegen houden. Alleen houden ze ook zichtbaar licht tegen. En laten planten nu dat net nodig hebben om met behulp van fotosynthese suikers aan te maken. Kunnen ze dat niet, dan verhongeren ze. Dus als je planten insmeert met zonnebrand, dan verhonger je ze en gaan ze uiteindelijk dood.
Literatuur
Chen Shi, Hongtao Liu, How plants protect themselves from ultraviolet-B radiation stress, Plant Physiology, Volume 187, Issue 3, November 2021, Pages 1096–1103, https://doi.org/10.1093/plphys/kiab245
Tanaka, Y. , Parker, R. and Aganahi, A. (2023) Photoprotective Ability of Colored Iron Oxides in Tinted Sunscreens against Ultraviolet, Visible Light and Near-Infrared Radiation. Optics and Photonics Journal, 13, 199-208. doi: 10.4236/opj.2023.138018.
Plant en Zo 