In de roos
Bloemen doen er veel aan om hun op te vallen bij bestuivers, bijvoorbeeld door hun midden duidelijk te accentueren met een andere kleur. Nu laten Engelse onderzoekers in Science Advances zien dat de hibiscus dit patroon zich al vroeg ontwikkeld.
De donker gele stuifmeelkorrels steken scherp af tegen de grote blauw-paarse stip die het midden van hibiscusbloemen vormt. De overgang van het blauw-paars naar de rest van het witte bloemblad is abrupt. De onderzoekers vroegen zich af hoe de plant dit zo precies kon regelen, en besloten dit nader te onderzoeken.
Beginnend met een close-up van zich nog ontwikkelende bloemblaadjes. Al vroeg in de bloemblad ontwikkeling onderscheidde de onderzoekers twee regio’s, een dicht bij de basis en een bij de tip van het blad. De cellen in de bladbasis regio begonnen zich al vroeg uit te rekken, terwijl de cellen bij de tip van het blad langer bleven delen. Daartussen in, op ongeveer een derde van het blad bevonden zich de grootste cellen.
Die grootste cellen lijken zich op de plek van de toekomstige rand van de blauw-paarse stip te bevinden. Om dit te bevestigen bestudeerde de onderzoekers hibiscus planten die een kleinere stip in het midden van hun bloemen hadden. Ook daar rekte de cellen in de bladbasis regio zich al vroeg uit, terwijl de cellen in de tip regio nog volop aan het delen waren. Alleen grootste cellen bevonden zich al op een tiende van de bladbasis. Net zoals de rand van de kleinere stip.
Bestuivers hebben een voorkeur voor bloemen met middelgrote en grote middenstippen
Vervolgens creëerden de onderzoekers planten met een grotere blauw-paarse stip. Dit deden ze door de planten extra van TCP4.1, een gen regulator, te laten maken. Op het eerste gezicht leek er weinig aan de hand, de grootste cellen bevonden zich nog steeds op een derde vanaf de bladbasis. Maar ook cellen voorbij de grootste cellen kleurde paars.
Maar toen de onderzoekers beter keken bleek er toch iets meer aan de hand te zijn. Alle cellen van het bloemblad deelden even lang, en de cellen die zich aan de bladbasis zich uitrekte werden ongeveer allemaal even groot. Pas na de een derde grens bleven de cellen kleiner. De onderzoekers vermoeden dat deze veranderingen in verhoudingen van delende en zich uit strekkende cellen de oorzaak is dat de blauw-paarse stip voorbij de een derde grens zich uitstrekt.
Ik hoor je denken leuk dit allemaal, maar maakt het voor de bestuivers iets uit. Ook dat testen de onderzoekers. Door de voorkeur van bijen voor een ronde schijf met paarse stip met suikerwater te testen. Ze gebruikte paarse stippen met drie verschillende doorsneden. Hierbij zagen de onderzoekers dat de bijen een duidelijke voorkeur hadden voor de middelste doorsnee over de kleinste. Wat betreft de grootste en de middelste paarse stippen was er geen duidelijke voorkeur.
Literauur
Lucie Riglet et al., Hibiscus bullseyes reveal mechanisms controlling petal pattern proportions that influence plant-pollinator interactions. Sci. Adv. 10, eadp5574(2024). DOI: 10.1126/sciadv.adp5574
Plant en Zo 