Aanraking: Liever niet

---

Aanraking: Liever niet

Een pad over een grasveld is herkenbaar door het kortere gras. Gras waar we vaak overheen lopen groeit langzamer. Het is een van het meest in het oog springende voorbeelden hoe planten reageren op herhaaldelijke aanraking. Daar houden ze niet zo van. Bovengronds gaan planten minder snel groeien, en bloeien ze later. Ondergronds verankeren ze zich steviger. Deze reactie begint bij het herkennen van herhaaldelijke aanraking.

Planten herkennen aanraking en druk met behulp van eiwitkanaaltjes en receptoren in celmembranen. De eiwitkanaaltjes laten een seintje door bij aanraking of druk op de cel. De receptoren geven bij aanraking of druk op de cel een boodschap door aan eiwitten in de cel. Onderzoekers uit Zweden zochten uit hoe planten reageren op lichte aanraking. Hierbij aaide ze met een penseeltje over een blad. Observeerden op gen niveau de reactie van de plant, welke genen gaan aan en welke uit. Vervolgens onderzochten ze welke eiwitten nodig zijn voor deze reactie. Dit waren er twee: Feronia en CAMTA.

Feronia voorkomt dat een plant langdurig langzamer groeit na een enkele aanraking

Feronia is een receptor, en geeft alleen zonder aanraking een boodschap mee. In dit geval de boodschap ‘doe niets, blijf uit’ voor de genen-aanzetters MYC2, 3, 4, en 5. Zo reageert de plant alleen op aanraking wanneer er aanraking is. Krijgen de MYC2, 3, 4, en 5 geen boodschap meer van Feronia dan gaan ze aan de slag. Ze zetten de genen aan die nodig zijn om op aanraking te reageren.

Naast Feronia was ook CAMTA noodzakelijk voor een reactie op aanraking. CAMTA is net zoals MYC2, 3, 4, en 5 een genen-aanzetter. Na een seintje waarschijnlijk afkomstig van een eiwitkanaaltje gaat CAMTA aan de slag, maar zet een andere groep genen aan, dan de MYC2, 3, 4, en 5 genenaanzetters. De onderzoekers ontdekte dat beide groepen genen noodzakelijk zijn voor uiteindelijke reactie op aanraking. Alleen als zowel CAMTA als MYC2, 3, 4, en 5 hun genen aanzetten gaat de plant langzamer groeien en later bloeien.

Een aanraking is vaak maar van korte duur, Feronia geeft MYC2, 3, 4, en 5 dan ook snel weer de opdracht: Doe niets, blijf uit! Dit voorkomt dat een plant langdurig langzamer groeit. Tenzij de aanraking keer op keer plaats vindt. Dan blijven de genen die MYC2, 3, 4, en 5 en CAMTA aanzetten actief, en vermindert de groei. Door steeds maar weer over hetzelfde gras te lopen, geven we de boodschap groei niet; een pad wordt zichtbaar.

Literatuur

Essam Darwish, Ritesh Ghosh, Abraham Ontiveros-Cisneros, Huy Cuong Tran, Marcus Petersson, Liesbeth De Milde, Martyna Broda, Alain Goossens, Alex Van Moerkercke, Kasim Khan, Olivier Van Aken (2022) Touch signaling and thigmomorphogenesis are regulated by complementary CAMTA3- and JA-dependent pathways. Science Advances 8, eabm2091