Plant & zo
Plantenwetenschap en meer
Het precies goed krijgen
Planten kunnen zich niet verplaatsen wanneer hun omgeving veranderd. Of het nou warm of koud is, nat of droog, de plant heeft zich maar aan te passen. Een van die aanpassingen is bloemgrote. Onder warme omstandigheden zijn de bloemen kleiner dan onder koelere temperaturen, zo ontdekte Duitse onderzoekers.
Bloemen, en hun grote, zijn van belang voor de voortplanting van de plant. Zo trekken grotere bloemen meer bestuivers aan. Maar huizen bloemen ook stuifmeel en het zaadbeginsel, die niet oververhit mogen raken, wat weer makkelijker voor elkaar te krijgen in kleinere bloemen. Een balanceer act om de grote van de bloemen precies goed te krijgen.
Om het effect van temperatuur te onderzoeken groeide de onderzoekers meerdere planten van de zandraket (Arabidopsis thaliana) en van de verwante rozetsteenkers (Arabidopsis arenosa) op 17 en 23 °C. De onderzoekers zagen dat de bloemen van zowel zandraket als van de verwante rozetsteenkers kleiner waren bij 23 °C dan bij 17 °C. Al was het verschil bij de van bestuivers afhankelijke rozetsteenkers kleiner dan bij de zichzelf bestuivende zandraket.
The MAF gen-aan/uitzetters zijn verantwoordelijk om de bloemgrote precies goed te krijgen
Natuurlijk past een plant past meer dingen aan als reactie op een hogere temperatuur dan alleen de bloemgrote. Zo past de plant onder andere ook aan de grote van de bladeren, en wanneer het gaat bloeien. De onderzoekers analyseerden deze eigenschappen samen met de bloemgrote. En alhoewel alle drie een tempratuur afhankelijke aanpassing laten zien, lijken deze aanpassingen onafhankelijk van elkaar te zijn gedaan.
De temperatuur afhankelijke bloemgrote, zo ontdekte de onderzoekers, is afhankelijk van een specifieke groep gen-aan/uitzetters, MAF2 tot MAF5. In planten zonder MAF2, MAF3 of MAF4 is de bloemgrote minder afhankelijk van de temperatuur. Ze hadden al kleinere bloemen bij 17 °C. Zonder MAF2, 3, of 4 dus geen grotere bloemen. Maar zo ontdekte de onderzoekers, de hoeveelheid MAF2, 3, 4, of 5 verschilt niet tussen 17 en 23 °C. De reactie op een hogere temperatuur is dus onafhankelijk van een gen-aan/uitzetter voor MAF2, 3, 4, 5.
Te veel hitte is niet goed voor de bloem. De MAF gen-aan/uitzetters houden de temperatuur in de gaten en grijpen in wanneer die te veel oploopt. Zij zijn verantwoordelijk om de bloemgrote precies goed te krijgen. Hoe ze dat doen dat is voor nu nog onbekend.
Literatuur
Wiszniewski, Andrew; Uberegui, Estefanía; Messer, Michaela; Sultanova, Gulmairam; Borghi, Monica; Duarte, Gustavo Turqueto; Vicente, Rubén; Sageman-Furnas, Katelyn; Fernie, Alisdair R; Nikoloski, Zoran; Laitinen, Roosa A E (2022) Temperature-mediated flower size plasticity in Arabidopsis. iScience 25, 105411 https://doi.org/10.1016/j.isci.2022.105411
Plant en Zo 