Gelijk met de klok

---

Gelijk met de klok

Wat wij zien als de bloem van een zonnebloem zijn eigenlijk honderden minuscule bloemetjes. Deze ontwikkelen zich een voor een, van buiten naar binnen, en vormen zo een spiraal. Tot het moment dat de bloemen open gaan, dit doen ze in groepen, ring voor ring, de buitenste eerst. Hoe de plant dit coördineert was tot nu toe een raadsel. Nu hebben Amerikaanse en Zuid Afrikaanse onderzoekers ontdekt dat de biologische klok de coördinator is.

Om de coördinatie van de bloemopening te onderzoeken bestudeerde de onderzoekers hoe de bloemen zich ontwikkelende onder verschillende daglengtes. Hierbij zagen de onderzoekers dat dit gelijktijdig verliep, ongeacht de lengte van de dag waarin de zonnebloemen groeide. In elke bloemenring vond de ontwikkeling van het vruchtbeginsel, de meeldraden, de stijl, en stempel synchroon plaats.

De vraag was: Speelt de biologische klok hier een rol? Om dit te ontdekken plaatsten de onderzoekers de planten in verschillende licht/donker regimes. De onderzoekers zagen de synchronisatie nog steeds wanneer de planten de hele dag in het donker stonden. Maar begon de nacht eerder dan vertraagde de bloemontwikkeling voor 24 uur, maar bleef synchroon. Pas bij het plaatsen van de planten in constant licht, zodat de planten geen nacht ervaarden, zorgde ervoor dat synchronisatie verdween. Bij het ontbreken van de nacht ontwikkelde de bloemen zich verder op basis van leeftijd. Dit alles suggereert sterk dat de biologische klok een hand heeft in de synchronisatie van de bloemen.

---

Synchronisatie van de bloemopening trekt meer bestuivers aan

---

Vervolgens onderzochten de onderzoekers wat voor invloed deze synchronisatie op de bestuiving van de bloemen had. Hiervoor groeide ze de planten eerste onder verschillende condities, en plaatste ze de planten bij het openen van hun bloemen ‘s ochtends vroeg buiten. Planten die onder hetzelfde light/donker regime als buiten waren opgegroeid trokken ‘s ochtends veel bestuivers aan. Maar dit was niet het geval wanneer ze waren gegroeid in constant licht, of wanneer ze door een jetlag hun bloemen later opende.

Door het synchroon te laten verlopen van de bloemopening trekken de zonnebloemen meer bestuivers aan. Door dit te coördineren met behulp van de biologische klok verzekert de plant zich ervan dat de bloemopening elke dag rond dezelfde tijd plaatsvindt. Zodat bestuivers weten wanneer de bloem te bezoeken.

Literatuur

Carine M Marshall, Veronica L Thompson, Nicky M Creux, and Stacey L Harmer (2023) The circadian clock controls temporal and spatial patterns of floral development in sunflower. eLife 12:e80984. https://doi.org/10.7554/eLife.80984