Vele wegen naar de bloem

---

Vele wegen naar de bloem

Er zijn veel wegen naar Rome, of in dit geval naar de bloemetjes van planten zoals zonnebloemen, gerbera’s, en madeliefjes. Dat laten onderzoekers van de groepen van Przemyslaw Prusinkiewicz en Paula Elomaa in The New Pathologist zien.

Hoe vaatbundels zich precies vormen blijft een intrigerend fenomeen. In planten is dit tot nu toe voornamelijk bestudeerd in bladeren, mede vanwege hun relatief simpele 2D structuur. Maar hoe het vaatsysteem in bloemhoofden is gestructureerd, en helemaal in bloemhoofden bestaande uit een veelvoud van kleine bloemetjes was tot nu toe vrijwel onbekend. Daar besloten de onderzoekers verandering in te brengen.

Ze focuste op de bloemhoofden van de madeliefjes familie. Beginnend met het bloemhoofd van de gerbera. Deze legde ze in een CT scanner. Zo konden ze het vaatsysteem in 3D bestuderen zonder dat ze de bloem in plakjes hoefde te snijden. Hierbij zagen ze dat de vaatbundels vanuit de stengel eerst naar buiten afbuigen voordat ze vlak onder de oppervlak van de bloemetjes vertakkingen naar binnen vertoonde. Een vertakking voedt uiteindelijk meerdere bloemetjes.

---

Vaatbundel organisatie van madeliefjes en gerbera’s zijn twee uiterste van hetzelfde systeem

---

Wat opvallend was dat het vaatsysteem er in gerbera’s anders georganiseerd was dan bekend was voor de zonnebloem en het madeliefje. Om er zeker van te zijn dat de afwijking niet lag aan de nieuwere detectie methode die de onderzoekers gebruikte legde de onderzoekers de zonnebloem en madeliefje ook in de CT-scanner. Dit bevestigde dat het vaatbundel systeem van de zonnebloem op die van de gerbera lijkt, maar dan met meer vertakkingen bij de naar binnen gaande vaatbunels. Bij madeliefjes leken de vaatbundels nog het meest op een fijnmazig net dat zich net onder het oppervlakte van de bloemetjes bevindt.

Om te zien hoe andere leden van de madeliefjes familie het aanpakte legde de onderzoekers nog 5 bloemen onder de scanner: de distel, de zonnehoed, het boerenwormkruid, trommelstokjes, en de kogeldistel. Die lieten variaties op de door de zonnebloem en madeliefjes vertoonde vaatsystemen zien.

Het lijkt erop dat de organisatie van het vaatsysteem in de gerbera en madeliefjes twee uiterste van hetzelfde systeem zijn. Maar met nog ruim 25000 andere familieleden bestaat er altijd de kans op een bloem die het totaal anders heeft georganiseerd.

Literatuur

Owens, A., Zhang, T., Gu, P., Hart, J., Stobbs, J., Cieslak, M., Elomaa, P. and Prusinkiewicz, P. (2024), The hidden diversity of vascular patterns in flower heads. New Phytol. https://doi.org/10.1111/nph.19571

---